- Voorverwarm de oven op 180°C (boven- en onderwarmte).
- Blancheer de witlof: Kook de witlofhelften 8–10 minuten in licht gezouten water tot ze zacht maar niet kruimig zijn. Giet af en laat goed uitlekken – druk eventueel zacht uit om overtollig vocht te verwijderen.
- Bereid de citroenroomsaus: Smelt de boter in een pan. Roer de bloem 1–2 minuten aan tot een lichte “roux”. Giet de lauwe melk geleidelijk toe, roerend met een garde, tot een gladde saus ontstaat. Laat 3–4 minuten sudderen. Voeg de room, citroensap, citroenrasp, nootmuskaat en peper toe. Roer tot glad. Haal van het vuur.
- Assembleer: Schik de witlofhelften in een ingevette ovenschaal (20–24 cm). Verdeel de stukken gerookte zalm er tussen. Giet de warme saus er zachtjes overheen.
- Bestrooi met de geraspte kaas.
- Bak 25–30 minuten tot de saus borrelt en de kaas goudbruin en licht krokant is. Als de korst te snel kleurt, dek dan licht af met folie.
- Garneer met dille of bieslook. Serveer direct.
Serveren en bewaren
Serveer warm, direct uit de oven. Perfect met:
- Gebakken aardappeltjes of gestoomde rijst
- Een frisse groene salade met vinaigrette
- Een glas droge witte wijn (zoals Sauvignon Blanc of Albariño)
Restjes blijven tot 2 dagen goed in de koelkast in een luchtdichte bak. Verwarm zachtjes in de oven (170°C, 15 min) om de korst te behouden. Opnieuw opwarmen in de magnetron is mogelijk, maar de textuur van de zalm kan licht veranderen. Invriezen wordt afgeraden.
Tips
- Blancheer de witlof altijd – rauw is te bitter en gart niet goed in de oven.
- Gebruik hoge-kwaliteit gerookte zalm – die blijft mooi in stukken en smaakt rijk en zacht.
- Voor extra frisheid: rasp citroenschil direct voor gebruik – de olie verdampelt snel.
- Laat de saus niet koken na het toevoegen van de room – dat kan scheuren.
- Gebruik volle room – light room geeft een waterige saus.
Variaties
- Met spinazie: Voeg een laag versgare spinazie toe tussen de witlof en zalm.
- Mediterraans: Meng geroosterde paprika en een handje olijven door de saus.
- Pittig: Voeg een snufje cayennepeper of chilivlokken toe aan de saus.
- Met garnalen: Vervang de helft van de zalm door gepelde garnalen voor een zeevruchtenmix.
- Veganistisch: Gebruik gerookte tofu, plantaardige room en vegan kaas – en vervang citroenrasp door citroenkruiden.
Extra tips voor perfecte presentatie
- Serveer in individuele cocottes voor een restaurantachtige uitstraling.
- Garneer met dillebloemetjes of citroenzest voor kleur en frisheid.
- Voor feestdagen: bestrooi licht met essbare goudblaadjes of zalmkuit (roe).
- Accompagneer met een ijskoude citroen-infusie of een lichte rosé – perfecte balans bij de rijke saus.
Conclusie
Deze Witlofgratin met Gerookte Zalm, Citroenroom & Kaas is een ode aan de winterkeuken: verfijnd, smaakvol en bovenal troostend. De bitterzoete witlof, de zachte zalm en de frisse citroen vormen een harmonie die zowel vertrouwd als verrassend aanvoelt. Of je nu gasten verwelkomt of gewoon zin hebt in iets bijzonders voor jezelf: dit gerecht bewijst dat troostend eten ook elegant kan zijn. En als je dan de eerste hap neemt… weet je: dit is eten zoals het hoort.
Veelgestelde vragen
Kan ik de witlof rauw gebruiken?
Niet aanbevolen. Rauwe witlof is te hard en bitter. Blancheren zacht het en vermindert de bitterheid – essentieel voor dit gerecht.
Moet ik per se kaas gebruiken?
De kaas zorgt voor de goudbruine korst en extra smaak. Je kunt het weglaten, maar dan is het geen gratin meer – meer een witlof-zalmauflée.
Waarom is mijn saus te dun?
Ofwel te weinig gebonden, ofwel te veel vloeistof. Laat de saus 3–4 minuten sudderen vóór je de room toevoegt, en gebruik geen extra melk.
Is dit geschikt voor kinderen?
Met minder peper en zachte zalm: zeker! Veel kinderen houden van de milde smaak van witlof als die goed is voorbereid.
Kan ik dit van tevoren klaarmaken?
Ja! Assembleer tot het gratineren en bewaar maximaal 4 uur in de koelkast. Bak dan zoals beschreven – voeg eventueel 5 minuten extra baktijd toe.
