- Voorverwarm de oven op 180°C (boven- en onderwarmte). Vet een ovenschaal van ca. 20–22 cm in.
- Bak de ui: Smelt de boter in een pan. Bak de ui 3–4 minuten tot zacht, maar niet gekleurd. Voeg de ham toe en bak 1–2 minuten mee voor extra aroma.
- Snijd de eieren: Halveer de hardgekookte eieren of snijd ze in plakken. Verdeel gelijkmatig over de bodem van de ovenschaal.
- Voeg de ham-ui mix toe: Verdeel over de eieren.
- Maak de saus: Verwarm room en melk licht in een pan (niet koken). Roer mosterd, peper, nootmuskaat en eventueel zout door.
- Giet de saus over de eieren en ham in de schaal. Bestrooi gelijkmatig met de geraspte kaas.
- Bak 25–30 minuten tot de saus borrelt en de kaas goudbruin en bubbelt.
- Laat 5–10 minuten rusten voor je serveert – dan zet de saus iets en wordt het gemakkelijker te snijden.
Serveren en bewaren
Serveer warm, direct uit de oven. Perfect met:
- Een frisse groene salade met citroen-olijfoliedressing
- Stokbrood of knapperige toast
- Gebakken groenten zoals spinazie of courgette
Restjes blijven tot 2 dagen goed in de koelkast in een luchtdichte bak. Verwarm in de oven (170°C, 15 min) voor de beste textuur. Opnieuw opwarmen in de magnetron is mogelijk, maar de saus kan licht scheuren. Invriezen wordt niet aanbevolen.
Tips
- Kook de eieren precies 10 minuten – te kort en ze zijn zacht; te lang en ze worden grijs en droog.
- Gebruik volle room – light room geeft een waterige saus die niet goed bindt.
- Laat de saus niet koken na het toevoegen van de kaas – dat kan leiden tot scheuren.
- Voor extra diepgang: voeg een halve theelepel tomatenpuree toe aan de ui tijdens het bakken.
- Kies voor oude, goed smeltende kaas – die zorgt voor een romige, goudbruine korst.
Variaties
- Met aardappelen: Voeg een laag gekookte aardappelschijfjes toe voor een vollere maaltijd (klassieke versie).
- Mediterraans: Voeg geroosterde paprika, olijven en een snufje oregano toe.
- Met spinazie: Meng een handje versgare of ontdooide spinazie (uitgeperst) door de vulling.
- Pittig: Voeg een snufje cayennepeper of chilivlokken toe aan de saus.
- Vegetarisch: Vervang ham door gebakken champignons of artisjokharten.
Extra tips voor perfecte gratin
- Voor een extra knapperige korst: meng de kaas met een eetlepel paneermeel of geroosterde broodkruim.
- Gebruik een platte, brede ovenschaal – zo krijg je meer oppervlak voor de goudbruine kaaskorst.
- Laat het gerecht rusten na het uit de oven halen – dan houdt het beter zijn vorm bij het aansnijden.
- Voor een frisse finish: garneer met fijngesneden bieslook of peterselie na het uit de oven halen.
Conclusie
Het gratin van eieren en ham is meer dan een gerecht – het is een omhelzing uit de keuken van je jeugd. Zonder poespas, maar vol smaak en troost, brengt het eenvoud en zekerheid op tafel. Of je nu restjes wilt gebruiken of gewoon zin hebt in iets hartigs dat de ziel verwarmt: dit klassieke recept doet precies wat eten hoort te doen – geruststellen, verbinden en smaken. En met maar één schaal en 45 minuten tijd, heb je meer tijd voor wat écht telt: genieten.
Veelgestelde vragen
Kan ik restjes hardgekookte eieren gebruiken?
Absoluut! Dit recept is ideaal om paaseieren of andere restjes op te gebruiken.
Moet ik per se room gebruiken?
Voor de juiste textuur: ja. Halfvolle melk alleen geeft een te dunne saus. Je kunt room vervangen door crème fraîche verdund met melk.
Waarom is mijn gratin waterig?
Ofwel te weinig gebonden saus, ofwel vochtige ingrediënten. Zorg dat je de saus licht laat inkoken en gebruik geen verse groenten met veel water zonder ze eerst te bakken.
Is dit geschikt voor kinderen?
Zeker! Veel kinderen houden van de zachte eieren en de smeltende kaas. Laat de peper eventueel weg.
Kan ik dit van tevoren klaarmaken?
Ja! Assembleer het gratin tot het gratineren en bewaar maximaal 24 uur in de koelkast. Bak dan zoals beschreven – voeg eventueel 5 minuten extra baktijd toe.
