Deze methode volgt een traditionele aanpak: dunne plakjes, koude room en een lange, zachte baktijd.
De totale bereidingstijd is ongeveer 1 uur en 45 minuten tot 2 uur met voorverwarmen en rusttijd inbegrepen.
Stap 1 — Voorbereiden
- Verwarm de oven voor op 160°C (het geheim van een romige gratin is een lage, langzame garing).
- Vet een ruime ovenschaal in met boter (ongeveer 25–30 g). Wrijf de schaal daarna in met het teentje knoflook
zodat een subtiele knoflooksmaak in de schaal trekt — dit geeft die klassieke geur zonder te overheersen. - Schil de aardappelen en snijd ze in zeer dunne plakjes (ongeveer 2–3 mm dik). Gebruik een mandoline als je die
hebt voor gelijkmatige plakjes; anders werkt een scherp mes ook prima. Spoel de plakjes kort onder koud water
om overtollig zetmeel te verwijderen en dep ze licht droog met een schone doek of keukenpapier.
Stap 2 — Room voorbereiden
- Meng in een grote kom de vloeibare room met een flinke snuf zout, versgemalen zwarte peper en — als je wilt —
een klein snufje nootmuskaat. Roer goed door zodat de smaken zich gelijkmatig verspreiden. - Proef de room; hij mag licht op smaak zijn want de aardappelen nemen veel van de smaak op tijdens het bakken.
Stap 3 — Schikken en vullen
- Leg een eerste laag aardappelplakjes in de boterde schaal, iets overlappend zoals dakpannen. Giet vervolgens
voorzichtig een klein beetje van het roommengsel over deze laag — je hoeft niet veel te gieten, het doel is
dat elke laag licht bevochtigd wordt. - Herhaal met volgende lagen totdat alle plakjes gebruikt zijn. Zorg dat de bovenste laag ook licht bedekt is
met room maar niet volledig onder staat; klassieke gratin heeft net genoeg room om de aardappelen te omhullen.
Stap 4 — Bakken
- Bedek de ovenschaal losjes met aluminiumfolie (zorg dat de folie de kaas of de top van de gratin niet raakt) en
zet in de voorverwarmde oven. - Bak 60 minuten bedekt. Dit zorgt ervoor dat de aardappelen zacht worden zonder dat de bovenkant verbrandt.
- Verwijder na 60 minuten de folie en bak nog 20–30 minuten onafgedekt totdat de bovenkant goudbruin is en er
lichte belletjes in de room ontstaan. Als je kaas gebruikt: strooi die over de bovenkant en gratineer nog 10–15
minuten tot de kaas gesmolten en goudbruin is.
Stap 5 — Rusten en serveren
- Haal de schaal uit de oven en laat de gratin minstens 10 minuten rusten. Dit geeft de room de kans iets te zetten,
waardoor het snijden makkelijker wordt en de textuur beter is. - Snijd in porties en serveer direct — de romige lagen en de licht krokante bovenkant zijn op hun best als ze warm zijn.
Serveren en bewaren
Serveersuggesties
- Gratin Dauphinois is een klassieke begeleider bij langzaam gegaard vlees zoals pot-au-feu, gebraden rund of
varkensvlees, maar doet het ook uitstekend naast een eenvoudige salade voor een lichtere maaltijd. - Voor feestelijke tafels combineer je het met gestoofde groenten en een frisse, knapperige groene salade om het
rijke karakter te balanceren. - Laat een dunne strook sap van citroen over bij geserveerde gegaarde groenten voor extra frisheid (optioneel).
Bewaren
- In de koelkast: Bewaar restjes in een afgesloten bakje of dek de schaal goed af. De gratin blijft
tot 3 dagen goed. Verwarm in de oven op 160°C tot door en door warm. - Invriezen: Je kunt porties invriezen, maar de textuur van room en aardappel verandert licht na
ontdooien. Bewaar maximaal 1 maand in de vriezer. Ontdooi in de koelkast en verwarm langzaam in de oven. - Opwarmen: Dek losjes af met folie en verwarm op 160–170°C tot warm (ongeveer 20–30 minuten,
afhankelijk van de portiegrootte).
Tips
- Gebruik een lage oventemperatuur (±160°C) voor gelijkmatig garen en een romige textuur — te hoog bakken droogt de
aardappelen uit. - Snijd de aardappelen zo gelijkmatig mogelijk; dat zorgt voor een betrouwbare baktijd en gelijke garing.
- Dep de aardappelschijfjes na het spoelen licht droog om overtollig water te verwijderen; dit voorkomt een te
waterige gratin. - Wrijf de ovenschaal in met knoflook voor een subtiele smaak zonder dat het gerecht overheerst.
- Als je een extra rijke smaak wilt, vervang 50–100 ml van de room door volle melk of voeg een klein klontje boter
tussen lagen toe.
Variaties
1. Klassiek zonder kaas (traditioneel)
Houd je aan het originele recept: alleen aardappel, knoflook en room. Deze versie benadrukt de pure, romige
aardappelsmaak.
2. Gratin met kaas
Strooi 100–150 g geraspte gruyère of comté over de bovenkant tijdens de laatste 10–15 minuten van de baktijd voor
een goudbruine kaaslaag.
3. Aardappel en sjalot
Voeg dunne plakjes sjalot tussen de lagen voor een zachte zoetheid die goed samengaat met de room.
4. Truffel- of paddenstoelenvariant
Voor een luxere versie kun je fijngesneden paddenstoelen sauteren en toevoegen, of enkele druppels truffelolie net
voor het serveren voor een verfijnde aroma.
5. Lichter met melk
Vervang de helft van de room door volle melk om het vetgehalte te verlagen zonder al te veel in te boeten op romigheid.
Nog meer tips
- Wil je een krokante rand? Gebruik een metalen ovenschaal; keramiek houdt meer vocht vast en geeft een zachtere rand.
- Voeg een dun laagje paneermeel bovenop samen met een beetje boter voor extra textuur en een sneeuwwitte korst.
- Gebruik voorgezette, koude room: verwarm de room niet voordat je hem over de aardappelen giet — dat helpt een gladde,
romige textuur te behouden. - Als je merkt dat de bovenkant te snel bruint terwijl de binnenkant nog niet gaar is, dek dan losjes af met folie en
verlaag de oventemperatuur iets.
Conclusie
Oma’s Gratin Dauphinois is een waar klassiek comfortgerecht: eenvoudig, vol van smaak en bijzonder vergevingsgezind.
Met slechts een paar basisingrediënten creëer je een ovenschotel die zowel feestelijk als huiselijk aanvoelt. Het
geheim zit in de trage, lage bereiding en in het respect voor de textuur van de aardappel — dun gesneden en zacht
gegaard in romige room.
Of je nu vasthoudt aan het traditionele recept zonder kaas of kiest voor een variant met gruyère en paddenstoelen,
deze gratin past bij talloze gerechten en gelegenheden. Probeer hem eens als bijgerecht bij een diner of als
hoofdgerecht met een frisse salade — steeds levert hij comfort en voldoening op, precies zoals oma dat bedoeld had.
Veelgestelde vragen
1. Welke aardappelsoort is het beste voor gratin dauphinois?
Traditioneel gebruik je eerder bloemige of kruimige soorten (zoals bintje of grote frietaardappels) omdat ze zacht
en romig worden tijdens het bakken. Vastkokende aardappelen geven een stevigere textuur maar werken ook.
2. Waarom moet ik de oven op lage temperatuur gebruiken?
Een lage, langzame garing zorgt ervoor dat de room de tijd heeft in te trekken en de aardappelen zacht te koken zonder
uit te drogen. Te hoge temperaturen drogen de schotel uit en kunnen de bovenkant verbranden voordat de binnenkant gaar is.
3. Kan ik de gratin van tevoren bereiden?
Ja — je kunt de gratin tot stap 4 (voordat je de schaal onafgedekt bakt) voorbereiden, afdekken en in de koelkast zetten.
Bak de volgende dag zoals beschreven; voeg eventueel 10–15 minuten extra baktijd toe.
4. Waarom is mijn gratin te waterig?
Mogelijke oorzaken: te dikke aardappelschijfjes, onvoldoende afdruipen na spoelen, te veel room of te hoge baktemperatuur
die het vocht niet goed laat inkoken. Zorg dat je de plakjes droogt, gebruik de juiste oventemperatuur en bak onafgedekt
de laatste 20–30 minuten.
5. Is dit recept geschikt voor vegetariërs?
Ja — het klassieke recept bevat geen vlees en is vegetariër-vriendelijk, zolang je geen dierlijk stremsel in eventuele
kaas gebruikt wanneer je kaas toevoegt.
